Setna Rocznica oddania do użytku budynku Szkoły Podstawowej w Kamieniu |
|
|
|
15 października 2024 miało miejsce spotkanie mające na celu upamiętnienie Setnej Rocznicy oddania do użytku budynku Szkoły Podstawowej w Kamieniu. Gmach służył wielu pokoleniom mieszkańców Kamienia. Uczniowie Szkoły Podstawowej uczyli się w nim od 1924 r. do czerwca 2004 r., kiedy to nowy rok szkolny rozpoczął się już w nowym, pięknym budynku szkolnym. Obecnie budynek dawnej Szkoły Podstawowej nadal służy celom edukacyjnym. Znajduje się w nim m.in. Biblioteka Publiczna oraz Szkoła Muzyczna, którą otwarto 30 stycznia 2015 r. Stało się to możliwe dzięki determinacji Wójta i władzy samorządowej. Pięknie wyremontowany i rozbudowany budynek byłej SP nadal służy uzdolnionej młodzieży z Kamienia i okolic, ucząc gry na instrumentach muzycznych.
Spotkanie rocznicowe odbyło się właśnie w sali koncertowej Szkoły Muzycznej. Przybyłych gości powitał Przewodniczący Towarzystwa PK pan Józef Czubat, zaś prowadzenie dalszej części wydarzenia przejęła pani Genowefa Saj.
Po przywitaniu wystąpiły dzieci ze Szkoły Muzycznej, prezentując kilka utworów muzycznych.
Następnie wystąpił pan profesor Zespołu Szkół Grzegorz Boguń - nauczyciel historii, pasjonat i znawca historii lokalnej, autor wielu publikacji, członek TPK. Przedstawił historię szkoły od jej początków do 1939 roku. Temat historii budynku SP, czas wojny i lata powojenne, przejął pan Waldemar Kata - absolwent SP, z wykształcenia nauczyciel historii, zainteresowany historią naszej małej ojczyzny, który historię szkoły w Kamieniu opisał także w swojej pracy magisterskiej.
W dalszej części wystąpił pan Rafał Wąsik - absolwent SP, absolwent UJ, dyrektor operacyjny, członek Zarządu firmy „Kobex”, prawnuk Konstantego Radomskiego, autora wspomnień o dawnym Kamieniu. Mówca przedstawił wybitnych członków swojej rodziny, której korzenie wywodzą się z naszej miejscowości.
Gościem uroczystości był również pan Jan Adam Barański, którego przodkowie pracowali w tej szkole - byli to Państwo Wanda i Jan Barańscy. Pani Wanda pracowała jako nauczycielka. Cieszyła się wielkim autorytetem wśród mieszkańców. Organizowała szkolenia w zakresie upraw warzyw, kwiatów, sadów. Uczyła szycia, haftu, gotowania. Organizowała występy artystyczne. W okresie okupacji prowadziła tajne nauczanie w zakresie szkoły średniej. Później Pracowała w Nisku. Pan Jan Barański był nauczycielem. W latach 1915-1922 służył w wojsku. Po przejściu do cywila został nauczycielem, a potem dyrektorem szkoły w Kamieniu. Brał udział w kampanii wrześniowej. W czasie wojny przebywał w Bawarii i Francji. Po powrocie do kraju w 1946 r. wrócił do zawodu nauczyciela i ponownie objął stanowisko kierownika szkoły. Pan Jan Adam Barański podzielił się z publicznością swoimi wspomnieniami rodzinnymi. Na spotkanie przybył ze swoim wnukiem, co jest znaczące dla podtrzymywania historii w coraz młodszych pokoleniach.
Kolejnym mówcą był pan Tomasz Sączawa - pasjonat historii, specjalizujący się w genealogii, zaangażowany w działalność TPK i Polskiego Towarzystwa Genealogicznego. Wystąpienie dotyczyło odkrytych ksiąg metrykalnych z lat 1784-1908.
Mirosław Piędel absolwent SP, Przewodniczący Rady Gminy, zaangażowany w pracę TPK, odczytał fragmenty wspomnień z czasów szkolnych pana Władysława Wąsika.
Pani Irena Maj-Surdyka jako Dyrektor SP podzieliła się wspomnieniami z zakończenia działalności Szkoły Podstawowej i zamknięcia dawnych murów na rzecz otwarcia nowego budynku Zespołu Szkół im. Św. Stanisława Kostki w Kamieniu. Symboliczny klucz został przekazany na ręce pana Józefa Czubata.
Głos zabrali również Wójt Gminy Kamień pan Ryszard Bugiel oraz pan Jerzy Bednarz - absolwent SP, aktywny członek TPK, obecny Wicestarosta Rzeszowski, jeden z inicjatorów spotkań gwarowych, autor artykułów publikowanych na stronie internetowej i w rocznikach TPK.
Panie z Biblioteki Publicznej przygotowały wystawę tematyczna, zaś panie z Koła Gospodyń zadbały o poczęstunek dla zgromadzonych gości.
Zdjęcia ze spotkania autorstwa pani Anny Łach można znaleźć tutaj |
|
Do korzeni naszych Przodków... z Linz do Nowego Kamienia, z Kamienia do Linz |
|
|
|
DLACZEGO LINZ?
Od urodzenia mieszkam na wsi i zawsze mnie interesowały sprawy związane z wsią i rolnictwem. Nawet uczęszczając do technikum elektronicznego i studiując ekonomię nigdy nie zerwałem z tym, co wiązało się z siewem, żniwami i młocką, czyli z pracą w gospodarstwie. Studiując w UW River Falls (USA) trafiłem do rolniczego Stanu Wisconsin i mogłem „podglądać” amerykańskie rolnictwo. Po przejęciu w 1986 r. gospodarstwa po rodzicach, a właściwie od Mamy bo Tato zmarł w 1985 r., jeszcze z większym zainteresowaniem zająłem się tematyką rolniczą. Od samego początku działam w NSZZ RI „Solidarność”. Od 2016 roku jestem na czele związku jako przewodniczący Podkarpackiej Rady Wojewódzkiej, a jednocześnie na zjeździe krajowym zostałem powołany do prezydium Rady Krajowej jako sekretarz. Zostałem oddelegowany do pracy w Copa-Cogeca: jest to grupa organizacji pracujących dla rolnictwa i wokół rolnictwa z całej UE, a spotkania odbywają się w Brukseli. Przed wystąpieniem epidemii COVID kilka razy brałem udział w pracach grupy zadaniowej ds. Brexitu i reprezentowałem nasz związek w konsultacjach dotyczących wyjścia Wielkiej Brytanii z UE.
Kiedy otrzymałem informację, że kolejne Europejskie Forum Rolnicze odbędzie się w Linz w Austrii chętnie przyjąłem propozycję udziału w tym wydarzeniu, ponieważ wiedziałem, że z tego regionu przybyła do Nowego Kamienia grupa 53 rodzin w ramach tzw. kolonizacji Józefińskiej, a miało to miejsce w 1783 roku. Zwolennikiem kolonizacji był cesarz austriacki Józef II, który podpisał 1783 roku patent cesarski i od tego momentu rozpoczęła się kolonizacja na szeroką skalę. Oprócz osadnictwa miejskiego dopuszczano osadnictwo rolnicze. Jako tereny pod osadnictwo przeznaczano głównie folwarki dóbr kameralnych (dawne królewszczyzny) i ziemie zlikwidowanych klasztorów. W wyniku kolonizacji józefińskiej powstało 177 kolonii, a wśród nich Nowy Kamień - Steinau. Szacuje się, że w wyniku całej kolonizacji józefińskiej liczba osadników wyniosła około 15 000 osób, a dotyczyło to 3 200 rodzin.
Wraz z delegacją, na czele której stanął wiceprzewodniczący NSZZ RI „Solidarność” senator Jerzy Chróścikowski, a jednocześnie przewodniczący Senackiej Komisji Rolnictwa oraz przewodniczący naszych struktur z Małopolski - Wojciech Włodarczyk i z Wielkopolski - Aleksander Tadych, udaliśmy się przez Wiedeń do Linz.
WIEDEŃ
W rejonie Wiednia postanowiliśmy zrobić postój w drodze. Najlepszym miejscem na odpoczynek okazało się Wzgórze Kahlenberg, gdzie odbyła się w 1683 bitwa pod Wiedniem. Na miejscu spotkaliśmy Polaka mieszkającego w Wiedniu, który stał się naszym przewodnikiem i w sposób bardzo obszerny i barwny przedstawił kulisy i przebieg tego wydarzenia. Podkreślił zasługi naszego króla Jana III Sobieskiego oraz husarii. Wysiłek oręża polskiego był ogromny, a przebiegłość i sposób zaatakowania Turków przez artylerię z niedostępnego według Turków miejsca i pora ataku zaskoczyły całkowicie wroga. Pomysł usytuowania artylerii na niedostępnym wzgórzu Kahlenberg okazał się świetnym posunięciem króla Jana III Sobieskiego, czym zaskoczył całkowicie Turków. Polacy kolejny raz uratowali Europę od niewiernych, tym razem wpływów osmańskich. Wiktoria Wiedeńska była możliwa dzięki zaangażowaniu wojsk polskich pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego. Armia osmańska pod wodzą Wezyra Kara Mustafy doznała klęski, a bitwa była przełomowym wydarzeniem w wojnie z Imperium Osmańskim. Po klęsce pod Wiedniem Turcy przeszli do defensywy i przestali stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy. Cesarz austriacki Leopold I początkowo lekceważył króla polskiego Jana III Sobieskiego. W momencie bezpośredniego zagrożenia ze strony Turków dał się przekonać do przekazania dowodzenia bitwą polskiemu królowi. 12 września 1683 roku król Jan III Sobieski wziął udział we mszy świętej, w której uczestniczył delegat papieski Marek z Aviano. Przeraża ogromna niewdzięczność cesarza austriackiego Leopolda I, który po bitwie lekceważył polskie sztandary, czego wyrazem było niezdjęcie kapelusza wyrażające brak szacunku. Austriacy utrudniali również zaopatrzenie w prowiant oraz nie pozwalali na pochówek poległych rycerzy w godnym miejscu. Takie zachowanie można uznać za wielką niewdzięczność w stosunku do armii, która znacząco przyczyniła się do zwycięstwa. Nasz przewodnik przypomniał również pobyt największego z Rodu Polaków Świętego Jana Pawła II, który był z pielgrzymką w Austrii i modlił się w kościele na Wzgórzu Kahlenberg w 300. rocznicę Wiedeńskiej Wiktorii. Razem z kolegami opuszczaliśmy wzgórze napełnieni dumą z naszych bohaterskich przodków i bogatsi w wiedzę historyczną.
|
Więcej…
|
Obchody 100-lecia odzyskania niepodległości |
|
|
|
Dzień 11 listopada 2018 roku był w Kamieniu wyjątkowy i miał bardzo uroczysty charakter.
O godz. 11 w kościele parafialnym pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa została odprawiona uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości. W kościele zgromadzili się licznie mieszkańcy naszej parafii. Przed wejściem do świątyni czekali na nich uczniowie i uczennice ze szkoły podstawowej, wręczając im kokardki w barwach narodowych. Byli to: Gabriela Przybysz, Amelia Ziemniak, Angelika Makarska, Faustyna Koper oraz Kamil Sabat, Maciej Partyka, Kacper Radomski i Michał Olszowy. Na mszę św. przybył także poczet sztandarowy ze Szkoły Podstawowej z Prusiny w składzie: chorążowie Andrzej Burek i Kamil Żyła z asystą: Kingą Sobolewską, Mają Świerat, Kingą Piróg i Iwoną Bochenek. Opiekę nad pocztem sprawowała pani Halina Bielecka. Zespół Szkół w Kamieniu był reprezentowany przez trzy poczty sztandarowe: szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącego. Poczet szkoły podstawowej wystąpił w składzie: chorążowie Arkadiusz Mazurkiewicz, Michał Urbanik, w asyście Julii Magdy, Justyny Kołodziej, Małgorzaty Wąsik i Pauliny Kostka. Gimnazjum reprezentowali chorążowie: Wojciech Rodzeń, Kacper Duda w asyście; Magdaleny Smusz, Natalii Gancarz, Justyny Błądek, Magdaleny Kowalskiej. Chorążowie: Kamil Halat, Mateusz Sobolewski w asyście Izabeli Bzikot, Anny Ożóg, Natalii Urbanik, Edyty Story to uczniowie liceum ogólnokształcącego. Opiekę nad pocztami sprawowali: Małgorzta Bolko, Marta Koj, Helena Orszak i Grzegorz Boguń. Był także sztandar Polskiego Stronnictwa Ludowego i sztandary strażackie z Kamienia, Nowego Kamienia i Prusiny. Podniosły charakter mszy św. zapewniła obecność orkiestry dętej z Kamienia i chóru parafialnego. Mszę świętą odprawił i homilię wyglosił ksiądz proboszcz Marian Gwizdak.
Punktualnie o godzinie 12 uczestnicy mszy przy akompaniamencie orkiestry odśpiewali cztery strofy hymnu narodowego. Następnie, wszyscy w ustalonym porządku, udali się pod Pomnik Grunwaldzki, który znajduje się na placu kościelnym. Tam też miała miejsce uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy, której fundatorem jest Towarzystwo Przyjaciół Kamienia. W tym dniu parking przed świątynią został zamknięty dla pojazdów. Zgromadziły się tam poczty sztandarowe, harcerze z drużyny prowadzonej przez pana Tomasza Januszewskiego, zastępy strażaków i mieszkańcy Kamienia.
Uroczystość przy pomniku prowadził pan Marcin Laufer. Prowadzący poprosił o zabranie głosu Wójta Gminy Kamień pana Ryszarda Bugla, który swoje wystąpienie rozpoczął od przytoczenia słów Romana Dmowskiego:„Obowiązki względem ojczyzny, to nie tylko obowiązki względem Polaków dzisiejszych, ale także pokoleń minionych i tych co po nas przyjdą” Pan Wójt, jako gospodarz gminy powitał zebranych: ks. proboszcza Mariana Gwizdaka, Krystynę Wyrwicką i Marzenę Barosiewicz – panie dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Mariolę Zajdel – Ostrowską – dyrektor Departamentu Zdrowia w Urzędzie Marszałkowskim, Józefa Czubata – prezesa Towarzystwa Przyjaciół Kamienia wraz z zarządem, Jerzego Bednarza – przewodniczącego Rady Wojewódzkiej NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”, poczty sztandarowe i przybyłych mieszkańców a szczególnie tych najmłodszych. Podkreślił, że spotkanie odbywa się w miejscu szczególnym, Pomniku Grunwaldzkim, który ufundowali mieszkańcy Kamienia, by uczcić pięćsetną rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem. Następnie przytoczył fragmentem książki Andrzeja Ruraka „Kamień w przeszłości i dziś” wydanej przez Towarzystwo Przyjaciół Kamienia, odnoszący się do czasu niewoli: (...) w lutym 1917 r. przed pomnikiem Grunwaldu w Kamieniu zebrało się kilkadziesiąt osób, w większości kobiet z dziećmi, z kierownikiem szkoły Romanem Nowakiem, który wygłosił patriotyczne przemówienie. Następnie odśpiewano hymn „Boże coś Polskę”. (...) zaczęły się aresztowania uczestników tej manifestacji. Aresztowano kierownika szkoły (...) i wójta Marcina Szewczyka. W innym fragmencie książki czytamy: Wiara w nadchodzącą niepodległość była coraz większa, większość chłopów i robotników z utęsknieniem oczekiwała niepodległego państwa i rozumiała konieczność tworzenia rządu, armii, urzędów itp. Te dwa fragmenty świadków tamtych wydarzeń miały nam uzmysłowić, jakże odmienne one były od czasów dzisiejszych. Dziś mamy wolny kraj i upragnioną wolność. Jesteśmy u siebie, powinniśmy się cieszyć i doceniać możliwość korzystania z usług własnej służby zdrowia, szkół średnich działających na terenie Kamienia, środowiskowego domu dla osób niepełnosprawnych, przedszkoli, domów seniora. Powstaje również piękny obiekt domu kultury. Zwrócił się także z apelem, aby młodzież chciała pozostać i kształcić się w swojej „małej ojczyźnie”.
Wyraził wdzięczność Zarządowi Towarzystwa Przyjaciół Kamienia za piękną inicjatywę uroczystości, która upamiętniła 100 lat odzyskania niepodległości. Podziękował także księdzu proboszczowi za zaangażowanie w obchody 100-lecia odzyskania niepodległości. Zwrócił się także do mieszkańców - prosił o zgodę, szacunek, życzliwość, sumienną pracę dla dobra Ojczyzny. Zgromadzeni wystąpienie pana Wójta nagrodzili brawami.
Następnie głos zabrała pani Genowefa Saj, członek Zarządu TPK, która powiedziała: „ Dostojni księża! Szanowni Państwo! Jesteśmy zaszczyceni, że w imieniu Towarzystwa Przyjaciół Kamienia możemy dokonać odsłonięcia tablicy upamiętniającej setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę w miejscu tak ważnym, przy pomniku, który zbudowali nasi przodkowie w 1910 roku, w pięćsetną rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem, kiedy to nie było naszej Ojczyzny na mapach świata. Pomnik ten jest świadectwem patriotyzmu naszych przodków. Tu odbywały się spotkania, demonstracje, walka o polskość, o niepodległość obecnie wolnej Ojczyzny. Nie ma sprawy ważniejszej niż Polska, tak jak powiedział Wincenty Witos - słowa te zostały wyryte na tej właśnie tablicy. Bądźmy im wierni.”
Po wystąpieniu pani Genowefy Saj prowadzący poprosił o odsłonięcie pamiątkowej tablicy: pana Józefa Czubata prezesa TPK i członków zarządu panią Genowefę Saj i pana Jana Orszaka. Po odsłonięciu tablicy, jej poświęcenia, w obecności zgromadzonych dokonał ks. proboszcz Marian Gwizdak. Na komendę wydaną przez prowadzącego uroczystość przy akompaniamencie orkiestry dętej został odśpiewany nasz „Mazurek Dąbrowskiego”. Następnie odbyło się uroczyste złożenie kwiatów i zapalenie zniczy. Kwiaty złożył pan Antoni Partyka, zaś znicze, biały i czerwony panie Zofia Bednarz i Helena Orszak. Organizatorzy i uczestnicy tego niezwykłego wydarzenia wysłuchali w wykonaniu kamieńskiej orkiestry wiązanki pieśni patriotycznych. Ta piękna uroczystość była konieczna, by tak ważna rocznica nie przeszła bez echa.
Sądzę, że pokolenie Kamieniaków, któremu było dane świętować setną rocznicę odzyskania niepodległości było dumne, było widać wzruszenie na wielu twarzach, nasze serca biły dumnie, bo mieliśmy poczucie ważnego momentu dziejowego, w którym braliśmy udział. Na końcu Pan Wójt zaproponował, aby następne Święto Niepodległości odbyło się przy pomniku. Spotkajmy się przy pomniku za rok i jeszcze raz wspólnie zaśpiewajmy nasze piękne pieśni patriotyczne. To ważne wydarzenie zostało utrwalone przez panie: Irenę Maj – Surdyka i Monikę Błądek.
Helena Orszak
|
Spotkanie członków i sympatyków Towarzystwa Przyjaciół Kamienia z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości |
|
|
|
Towarzystwo Przyjaciół Kamienia przez cały rok włączało się w różne formy świętowania setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Kiedy jednak zbliżał się 11. listopada, postanowiono zorganizować spotkanie, które byłoby swoistym podsumowaniem dotychczasowych działań, a równocześnie dałoby sposobność do tego, aby w specjalny sposób celebrować to święto.
7 listopada 2018 roku o godz. 18 członkowie oraz sympatycy TPK spotkali się w świetlicy Domu Strażaka, aby wrócić myślami do czasów, kiedy na nowo wykuwał się polski byt narodowy. Doskonałą sposobnością do tego był wykład p. Grzegorza Bogunia. Nie ograniczył się on tylko to lat 1914-1918, ale przedstawił także całą historię walki Polaków z zaborcami w wieku XIX. Niezwykle ciekawa prelekcja urozmaicona była pokazem slajdów, dzięki którym łatwiej można było wczuć się w tragiczną sytuację Polaków i zrozumieć meandry wielkiej polityki. Wykład, trwający niemalże godzinę, był pierwszą częścią, rzec by można – naukową, środowego spotkania. Druga część to wspólny śpiew. Organizatorzy przygotowali specjalny śpiewnik, teksty wyświetlane były również i na ekranie. Oprawą muzyczną zajął się p. Zbigniew Dudek, który zaaranżował wszystkie utwory i akompaniował w trackie śpiewania. Łącznie uczestnicy spotkania zaśpiewali osiem utworów: „Rozkwitały pąki”, „Ostatni mazur”, „Łączko, łączko”, „Wojenko, wojenko”, „Serce w plecaku”, „Czerwone maki na Monte Cassino”, „Pałacyk Michla”, „Piechota”. Każda z pieśni była zapowiadana przez prowadzącego koncert Sławomira Ożoga.
Jak się okazało, wspólny śpiew jest znakomitą formą świętowania i zapewne jeszcze niejeden raz zagości na spotkaniach TPK.
Na koniec podziękować należy tym członkom Towarzystwa Przyjaciół Kamienia, którzy przybyli na to spotkanie, a szczególnie gościom honorowym, bowiem swą obecnością zaszczycili nas: Wójt Gminy Kamień Ryszard Bugiel, Przewodniczący Rady Gminy Kamień Mirosław Piędel oraz Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Rzeszowskiego Jerzy Bednarz.
opracował dr Sławomir Ożóg
Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia składa serdeczne podziękowanie dla mgr Genowefy Saj, mgr Heleny Orszak, dr. Sławomira Ożoga, mgr Grzegorza Bogunia i mgr Zbigniewa Dudka.za wysiłek, trud, serce i zaangażowanie, jakie włożyli w zorganizowanie spotkania z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości.
Przewodniczący TPK Józef Czubat
|
Dzień Kultury i Tradycji w gminie Kamień |
|
|
|
„Kultura - to co pozostaje, kiedy zapomnisz wszystko, czego się nauczyłeś” - Selma Lagerlof
Pod takim tytułem 9 czerwca 2018 r. w Kamieniu odbyło się uroczyste spotkanie poświęcone ludziom, których działania w zakresie kultury i kultywowania tradycji przyczyniły się do rozwoju naszej „Małej Ojczyzny”.
W spotkaniu uczestniczyli zaproszeni goście: Profesor Kazimierz Ożóg, Wójt gminy Ryszard Bugiel, Przewodniczący Rady Powiatu Jerzy Bednarz, duchowni - Ks. Prałat Tadeusz Wójcicki i Ks. Proboszcz Marian Gwizdak, Przewodniczący Rady Gminnej Mirosław Piędel, Przewodniczący Zarządu Towarzystwa Ziemi Niżańskiej Stanisław Gawryś i Tadeusz Krawczyk Prezes Fundacji JK.
Szczególnie ważne było pojawienie się na tym spotkaniu pisarki Janiny Krawczyk-Włoch, wnuczki Wiktora Legutko - Magdaleny Bukowiec-Zając, wnuka Wandy i Jana Barańskich - Jana Adama Barańskiego, dr. Jana Kutyły, Konstantego Radomskiego - syna kronikarza Konstantego Radomskiego, Kazimierza Barabasza - syna Aleksandry i Zdzisława Barabaszów, Emilii Rurak reprezentującej Andrzeja Ruraka, Wiesława Cebuli reprezentującego muzykującą rodzinę Cebulów.
Przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Kamienia Józef Czubat przywitał gości i przedstawił najważniejsze zdarzenia w zakresie kultury mijającego stulecia odzyskania niepodległości.
Poniżej podajemy skrót tego wystąpienia:
|
Więcej…
|
|
|