KIDA - EMIGRANCI Z KAMIENIA |
Pozdrawiam wszystkich Kidasów w Kamieniu. Badając przodków ze strony matki w Kamieniu, zapoznałam się z linią mojej babci. Była córką Wojciecha Kidy (1858-1929) i Marianny Sądej (1862-1939). Wojciech był potomkiem Sebastiana Kidy i Tekli Kozaków, mieszkających w kamieniu pod numerem 235. Wojciech i Marianna mieli dużą rodzinę, liczącą 12 dzieci, co nie było niczym niezwykłym w XIX wieku. Tymi dziećmi byli: Franciszka 1882-1972, Sebastianus 1883-1893, Jan 1885-?, Aniela 1887-1976, Anna 1889-1945, Katarzyna 1891-1976, Tekla 1893-?, Regina 1895-1911, Karolina 1897-2000, Julianna 1900-1900, Julianna 1901-2001 i Teofila 1904-?. Poniżej relacja dotycząca emigrantów Kida z Kamienia. Pierwszą piątką były siostry mojej babci ze strony matki, Anny Kidy. Reszta to inne Kidy, ale tylko z Kamienia. Ponieważ Kida to dość popularne nazwisko, Kidów było znacznie więcej z pobliskich wsi jak Steinau alias Nowy Kamień, Górno, Łowisko, Jeżowe, Łętownia, itd. Część emigrantów z Kida wyjechała do Europy Zachodniej głównie do pracy w kopalniach węgla kamiennego i do pracy w rolnictwie. Francja była częstym celem Polaków, ponieważ francuska polityka pracy zachęcała do imigracji z Europy Wschodniej. Ze względu na bliskość geograficzną Polski emigracja do Francji była tańsza i mniej uciążliwa niż przeprawa przez Atlantyk. Inni przepłynęli Atlantyk w drodze do Stanów Zjednoczonych. Zwykle myślimy o tym, jak opuszczają Kamień i swoje rodziny, aby nigdy więcej ich nie zobaczyć. Choć zdarzało się to często, zdarzało się, że wracali do Polski i z powrotem, nawet wielokrotnie, a czasem wracali do Kamienia na stałe. Podróżowali tylko w celach rodzinnych, a także aby uciec przed recesją gospodarczą w USA. Recesje te dotknęły imigrantów w nieproporcjonalnym stopniu, ponieważ zajmowane przez nich miejsca pracy były często tymczasowe, niepewne, ryzykowne fizycznie i wykonywane w branżach o charakterze cyklicznym, pozbawionych siatki bezpieczeństwa socjalnego. Dla tych, którzy udali się do USA, logistyka podróży powrotnych do Polski była z pewnością bardziej wyczerpująca niż obecnie, ale w tamtych czasach świadczenie usług pasażerskiego transportu oceanicznego dla milionów europejskich emigrantów było bardzo dochodowym biznesem. Stąd istniało dziesiątki statków świadczących te usługi, a konkurencja sprawiła, że ceny były stosunkowo przystępne w porównaniu do tych o skromnych środkach. Czytałem badania pokazujące, że po uwzględnieniu kosztów utrzymania oszczędności z około czterech do sześciu miesięcy wystarczyły na opłacenie przelotu transatlantyckiego z USA do Europy. Oprócz dobrowolnych emigrantów nie zapominajmy także o chaosie wywołanym II wojną światową, kiedy część Kidasów została zmuszona do emigracji z użyciem broni podczas niemieckiej okupacji. FRANCISZKA KIDA: Urodzona 18 lipca 1882 r., córka Wojciecha Kidy i Marianny Sądejów. Nie mogłem znaleźć żadnych zapisów wskazujących, kiedy pierwotnie wyemigrowała. Najwyraźniej amerykańskie władze ds. naturalizacji miały ten sam problem, ponieważ w Archiwach Narodowych USA istnieje akta dotyczące cudzoziemców dotyczące jej nazwiska, co wskazuje, że śledczy nie byli w stanie określić portu wjazdu na potrzeby naturalizacji. Nie znalazłem żadnej informacji, że przyznano jej obywatelstwo amerykańskie. Jednakże ci sami badacze naturalizacji z jakiegoś powodu wyznaczyli 30 marca 1905 r. jako datę pierwszego wjazdu kobiety do Stanów Zjednoczonych. Tak czy inaczej, to musi być nieprawda i musiała wyemigrować jakiś czas przed 1904 rokiem, ponieważ w archiwach stanu Massachusetts znajduje się zapis, że poślubiła Adama Piechowskiego 5 lipca 1904 roku w Holyoke. Ostatecznie mieli w sumie 11 dzieci urodzonych w latach 1907–1923, wszystkie w USA, z których dziewięcioro dożyło dorosłości. Franciszka przynajmniej raz podróżowała z USA do Polski i z powrotem, ponieważ figuruje na liście pasażerów statku SS KronprinzessinCecilie wypływającego z Bremy 18 marca 1913, przybywającego do Nowego Jorku na Ellis Island 26 marca 1913. Wpisana jest jako 31 lat, zawód Gospodyni domowa, umiejąca czytać i pisać, posiadająca ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce u ojca Wojciecha Kidy w Kamieniu i posiadająca 25 dolarów w gotówce. Jej celem był stan Holyoke w Massachusetts, aby dołączyć do męża Adama. Towarzyszyła jej wówczas dwójka młodszych dzieci, w wieku 3 lat i 11 miesięcy. Wygląda na to, że jej wyjazd z USA do Polski miał na celu towarzyszenie najstarszemu synowi do Kamienia i z niewiadomych powodów pozostawienie go tam z babcią Marianną Sądej. Spędził z nią 9 lat, włączając w to cały okres I wojny światowej. Według jego tymczasowego wniosku o paszport amerykański, złożonego w Warszawie w 1922 r., mieszkał w Kamieniu u swojej babci od 1913 r., gdy miał 6 lat, aż do 1922 r. Jego paszport amerykański został wydany 18 września 1922 r. w Warszawie. Wrócił do Stanów Zjednoczonych opuszczając Rotterdam 7 lutego 1923, mając 16 lat, na pokładzie statku SS Volendam, który dotarł do Nowego Jorku 19 lutego 1923. Franciszka pracowała przez pewien czas w papierni, gdzie pracował także jej mąż i jedna córka. Zmarła 20 kwietnia 1972 w Holyoke w wieku 89 lat i została pochowana w SouthHadley w stanie Massachusetts.
Powyżej: Zdjęcie najstarszego syna Franciszki Kidy, lat 16, z paszportu wydanego w 1922 r. w Warszawie
Powyżej: Miejsce pochówku Anieli Kidy na Cmentarzu Komunalnym w Jarosławiu
KATARZYNA KIDA: Urodzona 25 grudnia 1891 r. w kamieniu nr 235, córka Wojciecha Kidy (syna Sebastiana Kidy i Tekli Kozaka) i Marianny Sądej (córka Jakuba Sądeja i Reginy Partyki). Została ochrzczona 28 grudnia 1891 r., ojciec chrzestny Jan Delekta, matka chrzestna Marianna Oczkowska. Wyemigrowała przez Bremę, Niemcy 26 listopada 1910 r. na pokładzie statku SS Main, który przybył do Nowego Jorku na Ellis Island 11 grudnia 1910 r. W liście pasażerskim widnieje jako 20-letnia, potrafiąca czytać i pisać, zawód Służąca, posiadająca 12 dolarów. gotówką, wraz z biletem do miejsca docelowego w domu swojej siostry Anieli Story mieszkającej pod adresem 1543 WabansiaAvenue w Chicago, w stanie Illinois. W Chicago poznała i 15 listopada 1913 roku poślubiła Tomasza Czubata. Mieli co najmniej czworo dzieci. Tomasz zmarł 20 stycznia 1929 r. Katarzyna poślubiła wówczas Stanleya Ipczyńskiego 1 marca 1930 r. W amerykańskim spisie powszechnym z 1940 r. jej stan cywilny widnieje jako „Rozwiedziona”. Zmarła w lipcu 1976 roku w wieku 84 lat i została pochowana jako Katarzyna Czubat 27 lipca 1976 roku na cmentarzu św. Wojciecha w Niles na przedmieściach Chicago.
Powyżej: Zeskanowany obraz aktu urodzenia Katarzyny Kidy
KAROLINA KIDA: Urodzona 15 października 1897 r. w kamieniu nr 235, córka Wojciecha Kidy i Marianny Sądejów. Została ochrzczona 19 października 1897 r., ojciec chrzestny Jakub Stasiak, matka chrzestna Marianna Oczkowska. Wyemigrowała przez Bremę 18 marca 1914 na pokładzie statku SS Kaiser Wilhelm der Grosse, docierając do New York Ellis Island 26 marca 1914. Na liście pasażerów statku widnieje jako Karolina, lat 17, zawód Służąca, umiejąca czytać i pisać, w posiadanie gotówki 25 dolarów, ostatnie miejsce zamieszkania Kamień, Galizia, ojciec Wojciech Kida. Jej celem był „wujek Jan Skomro” w Winthrop w stanie Maine. Również z Kamienia na tej samej liście pasażerów znalazły się Stefania Kudyla, lat 17 i Aniela Gocman, lat 17, które leciały w tym samym kierunku co Karolina. Wujek Jan Skomro był popularnym krewnym. W pewnym momencie przeprowadziła się z Maine do Massachusetts, gdzie poznała i poślubiła Józefa Kołodzieja. Mieli 3 dzieci. Karolina zmarła 20 września 2000 roku w wieku 102 lat. Została pochowana na cmentarzu MaterDolorosa w SouthHadley w stanie Massachusetts.
Powyżej: Karolina Kida, w Massachusetts, około 1960 r.
JULIANNA KIDA: Urodzona 14 września 1901 r. w kamieniu nr 235, córka Wojciecha Kidy i Marianny Sądejów. Została ochrzczona 16 września 1901 r., ojciec chrzestny Wojciech Oczkowski, matka chrzestna Marianna Czubat. Wyszła za mąż za Stefana Gralińskiego. Mieli 10 dzieci. W spisie powszechnym Francji z 1936 r. figuruje jako mieszkająca w Gamaches en Vexin wraz z mężem, oboje pracownikami rolnymi, i czterema najstarszymi córkami, wszystkie urodzone we Francji w latach 1928, 1930, 1932 i 1933, w gospodarstwie Mme Wdowa Lemetais. Zatem Julianna najprawdopodobniej wyemigrowała z Kamienia jeszcze przed 1928 rokiem. Jednak w tym spisie figuruje jako „Gralenski-Kazmirzak, Veronica” urodzona w 1900 roku w Ruskuwie. We francuskim indeksie zgonów ubezpieczenia społecznego INSEE jej nazwisko widnieje jako Veronica Kazmirzka, data urodzenia 15 maja 1900 r. i miejsce urodzenia „Ruskkw, Pologne”. Była jeszcze jedna Julianna Kida, urodzona w 1900 r. w Kamieniu z tych samych rodziców, ale zmarła w wieku 6 miesięcy. Nie mam pojęcia, dlaczego ta Julianna zmieniła dane identyfikacyjne, ani nie wiem, czy zrobiła to przed, czy po emigracji do Francji. Julianna zmarła 17 stycznia 2001 roku w wieku 99 lat.
Powyżej: Julianna Kida we Francji około 1960 roku
AGNIESZKA KIDA: ur. 12 stycznia 1897 w Kamieniu, nr domu 802, ojciec Józef Kida (syn Marcina Kidy i Agnieszki Bochenek) i Regina Watras (córka Michała Watrasa i Franciszki Majowicz), ochrzczona 16 stycznia 1897, ojciec chrzestny Wojciech Surdyka i matka chrzestna Kunegunda Wdowa po Delektie. Agnieszka wyemigrowała przez Antwerpię do Belgii na pokładzie statku SS Lapland 14 marca 1914 r., docierając do Nowego Jorku na Ellis Island 24 marca 1914 r. W rejestrze pasażerów wpisana jest jako 17-letnia, zawód Służąca, potrafiąca czytać i pisać, pozostawiając ojca Józefa Kidę w Kamień Galicja. Miała 29 dolarów w gotówce, a celem podróży był jej wujek Kazimierz Watras w North Franklin w stanie Connecticut. Na tej samej liście pasażerów z Kamienia znaleźli się także: Kazimierz Walicki 18, Paweł Ferencz 17, Julia Skomro 18, Marcin Rogala 34, Julia Rzeszutka 15, Józefa Stypa 18, Maryia Piela 18 i Wiktoria Tereba 18. Na liście znalazł się także Józef Drzelich 40 ze Steinau. W pewnym momencie przeniosła się do Framingham w stanie Massachusetts, gdzie pracowała w jednym z zakładów tekstylnych. Tam 24 października 1920 roku wyszła za mąż za Antoniego Golasza, z którym miała dwie córki. Później przenieśli się do Hartford Connecticut, gdzie według spisu powszechnego Stanów Zjednoczonych z 1930 r. mieszkali z dwiema córkami w wieku 7 i 4 lat. W spisie z 1940 r. Agnieszka figuruje jako woźna w firmie ubezpieczeniowej. Zmarła 5 listopada 1983 w Wethersfield w stanie Connecticut w wieku 86 lat. Została pochowana na cmentarzu Mount Saint Benedict w Bloomfield Connecticut. Na jej nagrobku błędnie wskazano datę urodzenia: 21 stycznia 1900 r.
Powyżej: Częściowa kopia listy pasażerów pokazująca przyjazd
Powyżej: Zeskanowana kopia aktu urodzenia Salomei Kidy
Powyżej: Wpis na listę pasażerów Salomei Kidy i innych osób z Kamienia
MARIANNA KIDA: ur. 28 czerwca 1898 r. w kamieniu nr 397, ojciec Marcin Kida (syn Tomasza Kidy i Marii Starej), matka Zofia Winiarska (córka Józefa Winiarskiego i Marianny Puchalskiej). Została ochrzczona 7 marca 1898 r., ojciec chrzestny Sebastian Majka, matka chrzestna Rozalia Skomro. (UWAGA: ta Marianna Kida ma w akcie urodzenia nazwisko matki jako Winiarska. Całe pozostałe rodzeństwo, również urodzone w tym samym domu nr 397, ma nazwisko matki co Walicka.) Wyemigrowała przez Glasgow w Szkocji 4 maja 1912 r., docierając do Nowego Jorku Ellis Island 14 maja 1912 r. na pokładzie statku SS California. W liście pasażerów wpisana jest jako Marya, lat 16 (właściwie miała 14 lat), zawód Krajowa, umiejąca czytać i pisać, pozostawiająca matkę Zofię w Kamieniu, powiat Nisko. Jej celem była jej siostra Salomea Kida przy 72 GroveStreet w New Britain w stanie Connecticut. Na tej samej liście znaleźli się także jej ojciec Marcin Kida 47 i jej kuzynka Franciszka Maziarz 17 z Górna, wszyscy zmierzający w tym samym kierunku. Marcin i Marya posiadali wspólnie 40 dolarów w gotówce. Poinformował, że był w USA już wcześniej, przez rok, 10 lat wcześniej. Marcin i Marya zostali zatrzymani. Z jakiegoś powodu Marcinowi nie wpuszczono go do kraju i 17 maja 1912 roku został deportowany na pokład tego samego statku SS California w drodze powrotnej do Europy. Marya została przyjęta do Stanów Zjednoczonych 16 maja 1912 r. Poślubiła Karola Bobera 28 lipca 1920 r. w New Britain. Mieli jedno dziecko. Została naturalizowana jako obywatelka USA 6 kwietnia 1943 w Hartford w stanie Connecticut. Zmarła 27 maja 1981 w Ansonia Connecticut w wieku 82 lat. Została pochowana jako Mary Bober na cmentarzu SacredHeart w New Britain.
Powyżej: Zeskanowany odpis aktu urodzenia Marianny Kidy
Powyżej: Zeskanowana kopia karty rejestracyjnej poboru wojskowego USA Alojzego Kidy. Podpisał się „Alozy”
MICHAŁ KIDA: Urodzony 22 września 1910 r. w kamieniu nr 1060, syn Piotra Kidy (syna Michała Kidy i Marii Ryśów) i Reginy Szot (córki Izydora i Agnieszki Szotów). Ochrzczony został 24 września 1910 r., ojciec chrzestny Alojzy Kida (jego wujek opisany powyżej), matka chrzestna Maria Walicka. Wyemigrował mimowolnie. Z akt obozu koncentracyjnego w Dachau w Niemczech wynika, że został internowany 19 lipca 1940 r., niedługo po niemieckiej inwazji na Polskę, otrzymał numer więźniarski 13971, kategoria „Sch.Po”. co oznacza „SchutzhäftlingPolnisch” lub „Polak aresztu ochronnego”. Był to termin administracyjny używany do maskowania faktycznego pozbawienia wolności za pracę przymusową. 16 sierpnia 1940 został przeniesiony do obozu koncentracyjnego Mauthausen w Bawarii w Niemczech. Wielu więźniów Mauthausen było wykorzystywanych do dostarczania bardzo dochodowej niewolniczej siły roboczej w lokalnych kamieniołomach granitu, w zakładach amunicyjnych i montażowych samolotów itp. Prawdopodobnie był tam zmuszony do pracy do czasu wyzwolenia obozu i jego licznych podobozów przez Amerykanów sił zbrojnych w maju 1945 roku. Aby mieć pojęcie o tym, co przeżył Michał, warto przeczytać artykuł na Wikipedii https://en.wikipedia.org/wiki/Mauthausen_concentration_camp
Powyżej: Kopia rejestru wpisów do obozu koncentracyjnego w Dachau
Powyżej: Zeskanowany odpis aktu urodzenia Michała Kidy
Jeśli czytający to jacyś potomkowie Kidy są zainteresowani udostępnieniem większej ilości informacji genealogicznych, nie wahaj się ze mną skontaktować poprzez e-mail pod adresem: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Prawa autorskie © 2024 Ryszard Pakula |