wtorek, 19 marca 2024r.
Home Wspomnienia Ksiądz Antoni Piróg (1913 - 1941)
Ksiądz Antoni Piróg (1913 - 1941)

     Ksiądz Antoni Piróg urodził się 12 maja 1913 roku we wsi Kamień – Krzywa Wieś, powiat Nisko, należącej do parafii Kamień, położonej na skraju Puszczy Sandomierskiej. Był synem Walentego i Marii zd. Puzio, miał dziewięcioro rodzeństwa – sześciu braci: Jan, Łukasz, Franciszek, Wojciech, Michał, Józef i trzy siostry: Magdalena, Stefania i Katarzyna. Jego rodzice byli rolnikami, mieli 15 morgów pola i 1 mórg lasu. Wprawdzie gospodarstwo Pirogów było jak na tą okolicę dość duże, jednak rola była piaszczysta, mało wydajna i dlatego w domu Pirogów zbytnio się nie przelewało. Potrzeba było wielkiego poświęcenia rodziców, aby posłać Antoniego do szkół. Antoni był dobrym uczniem, otwartym na świat, należał do harcerstwa, które było wspaniałą organizacją młodzieżową, ukazującą jej wielkie ideały, opartą na gruncie religijnym i patriotycznym. Głęboką wiarę i pobożność wyniósł z domu rodzinnego. Matka była wielką czcicielką Matki Bożej Leżajskiej, u której wyprosiła dla syna powołanie kapłańskie. Jego piękną osobowość ukształtował również katecheta gimnazjalny w Leżajsku, ks. Stanisław Lubas. Po zdaniu matury w 1934 roku Antoni wniósł podanie o przyjęcie na teologię do Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu. Spośród 110 kandydatów wybrano tylko 30. Wśród nich – Antoniego, dzięki pięknemu świadectwu dojrzałości oraz opinii ks. katechety i ks. proboszcza. Przyczynił się do tego jego rodak z Kamienia ks. prałat dr Tomasz Wąsik, kanonik Kapituły Katedralnej w Przemyślu, długoletni rektor Małego Seminarium i katecheta gimnazjum w Przemyślu, przedstawiciel międzywojennej pedagogiki katolickiej. Antoni Piróg został wyświęcony na kapłana wraz ze swymi kolegami 25 czerwca 1939 roku w Przemyślu przez przemyskiego biskupa diecezjalnego Franciszka Bardę (1880-1964). Po miesięcznym urlopie otrzymał skierowanie za San na pierwszą placówkę jako wikariusz do Milczyc, wsi czysto polskiej, ale otoczonej wokół przez Rusinów wyznania grekokatolickiego. Ksiądz Antoni zjawił się tam 1 sierpnia 1939 roku, a więc na miesiąc przed wybuchem wojny. Przyjął go ks. proboszcz Stefan Halwa. 17 września Polacy znaleźli się w morzu Sowietów, otoczeni grekokatolickimi Rusinami, od dawna buntowanymi przeciw polskiej ludności przez rządy austriackie i niemieckie, a wtenczas przez hitlerowców, którzy za współpracę obiecywali im wolną Ukrainę.

Na zdjęciu:Kościół w MILCZYCACH neoromańsko-neogotycki, wybudowany w latach 1886-1887 pw. św. Katarzyny, obecnie cerkiew prawosławna - Grodecki r-n, Lwowski obw.


     Bolszewicy w Milczycach ustanowili swoją władzę. Sołtysem (hołową) został mianowany niejaki Wołodymir, Ukrainiec, komunista, nienawidzący Polaków i nasz kościół. Zamieszkał na plebanii w sąsiednim pokoju ks. Antoniego. 21 czerwca Niemcy niespodziewanie uderzyli na Sowietów. Wojska sowieckie zaczęły się wycofywać w popłochu. 27 czerwca 1941 roku doszło w Milczycach do tragedii. Jak przekazał ks. proboszcz Halwa, ks. Józef Adamczyk (kolega ks. Antoniego, jego następca w parafii Milczyce od 02.12.1941- 1945) i inni parafianie, sołtys – hołowa, jeszcze przed wkroczeniem wojsk niemieckich do Milczyc, sprowadził z Sądowej Wiszni oddział NKWD i oskarżył Polaków, że z wieży kościelnej strzelali do czołgów sowieckich. W odwecie za to NKWD urządziło pacyfikację ludności w Milczycach. W piątek 27 czerwca 1941 roku, kilka czołgów sowieckich zatrzymało się we wsi, oprócz tego oddział wojska pogranicznego NKWD.
     Jak dalej donosi „ Niedziela Południowa” – dodatek do tygodnika katolickiego „Niedziela” publikując świadectwo prawdy ks. infułata Józefa Sondeja „Wspomnienie o śp. ks. Antonim Pirogu” prawdopodobnie, wg relacji proboszcza, na skutek wspomnianej insynuacji Ukraińców, że mieszkańcy wioski strzelali z wieży kościelnej do czołgów sowieckich, NKWD zaczęło represje. Żołnierze rozbiegli się po domach, wyciągnęli z kryjówek ludzi, mężczyzn i kobiety – około 180 osób zgromadzili przy kościele. Reszta ludzi zdołała umknąć. Wreszcie wpadli na plebanię. Proboszcz skrył się w piwnicy plebanii, wikary Antoni Piróg był na plebanii. Żołnierz strzelił do księdza, trafił go w plecy, ksiądz upadł. Złapali go, związano mu ręce grubym sznurem i zaprowadzono pod kościół. Sowieci spośród 180 osób złapanych wypuścili połowę, a około 70 osób, razem z księdzem, rozstrzelali. Po wkroczeniu Niemców pochowano ich na placu opodal kościoła. Kiedy ks. Antoni leżał już w kościele na katafalku, jeden z niemieckich żołnierzy – widocznie katolik, dowiedziawszy się o wszystkim od ks. proboszcza, podszedł do katafalku i ze wzruszeniem ucałował obie ręce kapłana, który zginął dlatego, że był księdzem i Polakiem.

Na zdjęciu: Grób ks. Antoniego Piroga nieopodal kościoła w Milczycach

 

     Kronika Klasztoru Franciszkanów Reformatorów w Sadowej Wiszni 1888 – 1945”, s. 690 – 693 / wpis o. Innocentego Jarosza z 14.IV.1975r. - dzień 27.VI.1941r. tak dalej opisuje to zdarzenie. „ Po ujęciu księdza wikarego Sowieci natarli na gospodynię pytaniem: – gdzie jest twój mąż, bo uważali, że u nas tak jak u prawosławnych. Na to gospodyni „pojechał rano do chorego i jeszcze nie wrócił”. Nastąpiła rewizja – mieszkanie, strych, wreszcie piwnica. Opowiadała gospodyni, że otworzyła kłódkę i weszli do piwnicy. Piwnica pusta, tylko w kącie pusta beczka na kapustę i nic więcej. Oświetlili latarką, nic nie znaleźli i z krzykiem wybiegli. Ksiądz proboszcz niski, szczupły, słysząc hałasy przez drzwi wszedł do kąta i zasłonił się beczką, tak ocalał. Oczywiście zbieg okoliczności, a przede wszystkim opieka św. Antoniego. Ksiądz Halwa, wielki czciciel św. Antoniego we Wiszni, żadnego odpustu nie opuścił. Swoje ocalenie wyłącznie przypisywał św. Antoniemu.
     Wiadomość o męczeńskiej śmierci ks. Antoniego Piroga dotarła do domu rodzinnego, do Markowizny. Żyła jeszcze jego cierpiąca matka, która ciągle myślała o nim, a widziała go i cieszyła się nim tylko przez miesiąc po jego święceniach, przed jego odjazdem na placówkę do Milczyc. Prosiła bardzo krewnych i synów, aby pojechali za San i przywieźli jej jakieś pamiątki po synu. Jej brat Antoni Puzio i syn Michał udali się tam w styczniu 1943 roku, najpierw pociągiem, a następnie pieszo z Przemyśla dotarli do Milczyc. Tutaj rozmawiali z proboszczem ks. Stefanem Halwą i z organistą. Ci potwierdzili szczegóły męczeństwa księdza Antoniego. Z Milczyc przywieźli jako pamiątki po księdzu Antonim – brewiarz, Pismo Święte i resztki ubrań.

Na zdjęciu: Tablica upamiętniająca pomordowanych i zabitych z Kamienia w latach wojny i okupacji 1939-1945. Tablica znajduje się przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Kamieniu.


     Również, Anna Madej – Ferenc, której matka zd. Jaz urodziła się w Milczycach przekazała, że była na Koczunku – osadzie wojskowej i kiedy przyszła do Milczyc to dowiedziała się, że Sowieci zabrali z wioski 12 osób, w tym księdza, kościelnego i mieszkańców domów w pobliżu kościoła. Księdzu Antoniemu, Sowieci kazali mu, aby prosił Boga, by uratował mu życie. Wtedy młodziutki ksiądz wyjął z sutanny różaniec i powiedział do ludzi „pomódlmy się przed śmiercią” i odmawiał go do ostatniego tchu. Potem zabili go i poszli, uciekli przed Niemcami na wschód.

Na zdjęciu: Tablica upamiętniająca zamordowanych kapłanów diecezji przemyskiej. Tablica znajduje się wewnątrz archikatedry p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela przy ul. Zamkowej w Przemyślu.


NAPIS: PAMIĘCI KAPŁANÓW/ DIECEZJI PRZEMYSKIEJ/ KTÓRZY ODDALI SWE ŻYCIE W OKRESIE II WOJNY/ ŚWIATOWEJ - Z WIARĘ I OJCZYZNĘ/ WDZIĘCZNA DIECEZJA/ KS. JÓZEF ANTOSZ/ KS. ALBIN BARNAŚ/ KS. CZESŁAW BRODA/ KS. JÓZEF CHMUROWICZ/ KS. MIKOŁAJ DRUŻBACKI/ KS. EDMUND DUTSCHKA/ KS. JAN CIELAROWSKI/ KS. MIECZYSŁAW JANAS/ KS. MARCIN KĘDZIERSKI/ KS. JÓZEF KILAR/ KS. STANISŁAW KOŁODZIEJ/ KS. JÓZEF KOPEC/ KS. LUDWIK KORDYL/ KS. SZYMON KORPAK/ KS. KAZIMIERZ LACH/ KS. STANISŁAW LUBAS/ KS. JAN MAZUR/ KS. JAN MICHUŁKA/ KS. JÓZEF NACHAJSKI/ KS. JÓZEF NIEMIEC/ KS. ANDRZEJ OSIKOWICZ/ KS. MICHAŁ PILIPIEC/ KS. ANTONI PIRÓG/ KS. KAROL POTOCZNY/ KS. WŁADYSŁAW SELWA/ KS. JAN SIUZDAK/ KS. WALENTY SOBOWSKI/ KS. FRANCISZEK STAŃKO/ KS. JAN SZCZERBIŃSKI/ KS. PIOTR SZCZUPIEL/ K. JÓZEF TĘCZA/ KS. MARCIN TOMAKA/ KS. STAN. WEGRZYNOWSKI/ KS. JAN WOLSKI/ KS. WŁADYSŁAW WÓJCIK/ KS. MARCELI ZMORA/ "BŁOGOSŁAWIENI, KTÓRZY/ CIERPIĄ PRZEŚLADOWANIE/ DLA SPRAWIEDLIWOŚCI"/ MT.5,10


Źródła:
Kronika Klasztoru Franciszkanów Reformatorów w Sadowej Wiszni 1888 – 1945”, o. Innocenty Jarosz, gwardian klasztoru w Sądowej Wiszni
„Niedziela Południowa” – dodatek do tygodnika katolickiego „Niedziela”nr 36 (246) 2002 Wspomnienie o śp. ks. Antonim Pirogu ks. Józefa Sondej
„Niedziela”Edycja rzeszowska 37/2002Wspomnienie o śp. ks. Antonim Pirogu Świadectwo męczeństwa Ks. Józef Sondej
Genealodzy.pl/PNphpBB2-printview-t-39250-start-0.phtm Piróg Antoni - okoliczności śmierci księdza z Milczyc
www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/.../POLISHRELIGIOUSmartyr2126.html- martyrologium duchowieństwa Polski w XX w. ANTONI PIRÓG — MARTYROLOGIUM
www.kresowianie.info/artykuly,n659,historia_wsi_milczyce__smierc_mieszkancow_i ks_piroga.html
www.kresowianie.info/artykuly,n544,apel_w_sprawie_ks_piroga_z_milczyc_kolo_lwowa.html APEL w sprawie ks. Piroga z Milczyc koło Lwowa.
www.diecezja.rzeszow.pl/2015/04/ksieza-zmarli/Księża zmarli - Diecezja Rzeszowska
www.kamien.edl.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=9Powołania z parafii - Strona parafii w Kamieniu
www.wiadomosci.zmigrod.com.pl/druk.php?dzial=numer&rok=15&nr=11Z wizytą na Kresach - Wiadomości Żmigrodzkie.

 

Opracował: Mirosław Piędel – członek zarządu Towarzystwa Przyjaciół Kamienia


     Podziękowania dla Prezesa Towarzystwa Przyjaciół Kamienia Józefa Czubata oraz misjonarza rodem z Kamienia Ojca Damiana Delekty za materiały i inspirację.

 

Kto jest online


     Naszą witrynę przegląda teraz 15 gości 

Wsparcie działalności

 

Towarzystwo  Przyjaciół   Kamienia

 jest organizacją pożytku publicznego.

Można przekazać 1,5 % podatku

 W zeznaniu podatkowym należy wpisać:   KRS - 000 0037454

i deklarowaną kwotę podatku.

 

Wypełnij PIT on-line i przekaż 1.5% dla Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

Copyright ? 2010 Towarzystwo Przyjaciół Kamienia. Design KrS, Valid XHTML, CSS